Ανάγλυφο με παράσταση τριήρους. Το «Ανάγλυφο Lenormant»

Παραχώρηση φωτογραφίας

Αριθμός αντικειμένου

Ακρ. 1339

Είδος

Έργο πλαστικής

Εποχή

Κλασική εποχή

Χρονολόγηση

Τέλη 5ου αι. π.Χ.

Διαστάσεις

Ύψος: 0,4 μ.
Μήκος: 0,54 μ.

Υλικό

Μάρμαρο Πεντέλης

Θέση

Πρώτος όροφος, βόρεια

Αποσπασματικά σωζόμενο ανάγλυφο με παράσταση τριήρους. Το μεγαλύτερο θραύσμα βρέθηκε το 1852 κοντά στο Ερέχθειο και ένα ακόμα το 1876 στον Σερπεντζέ.

Δέκα γυμνοί κωπηλάτες τραβούν με δύναμη τα κουπιά πολεμικού πλοίου που πλέει προς τα δεξιά, ενώ δύο ακόμη σειρές κουπιών χαμηλότερα δηλώνουν ότι πρόκειται για τριήρη. Πάνω από τους κωπηλάτες διακρίνονται μορφές τυλιγμένες σε ιμάτια, καθιστές ή μισοξαπλωμένες στο κατάστρωμα.

Στην αρχική σύνθεση το πλοίο θα είχε εικοσιπέντε κωπηλάτες στην πάνω σειρά, τον πηδαλιούχο στην πρύμνη, τον πρωρέα στην πλώρη, τους πολεμιστές στο κατάστρωμα και τον νέο άνδρα στην πάνω δεξιά γωνία του αναγλύφου. Ο τελευταίος, ο οποίος αποδίδεται σε πολύ μεγαλύτερο μέγεθος, ταυτίζεται με τον ήρωα Πάραλο, μυθικό εφευρέτη της ναυσιπλοΐας. Πιθανότατα το πλοίο είναι η Πάραλος, η κρατική αθηναϊκή τριήρης που συμμετείχε σε ιερές και δημόσιες αποστολές, συνήθως επείγουσας φύσης.

Το έργο, γνωστό ως «ανάγλυφο Lenormant» από το όνομα του αρχαιολόγου που το αποκάλυψε, αφιερώθηκε στην Ακρόπολη σε μια εποχή έντονης ναυτικής δραστηριότητας των Αθηναίων, οπότε και ο ρόλος της ιερής τριήρους ήταν ιδιαίτερα σημαντικός. Η χρονολόγησή του μάλιστα συμπίπτει με την ήττα του αθηναϊκού στόλου στους Αιγός Ποταμούς το 405 π.Χ., την είδηση της οποίας έφερε στους Αθηναίους η Πάραλος.

Casson, S., Brooke, D., Catalogue of the Acropolis Museum. Sculpture and Architectural Fragments, with a section upon the Terracottas, II, Cambridge, 1921, σελ. 242-243, εικ. 1339, αρ. κατ. 1339
Beschi, L., «Rilievi votivi attici ricomposti», Annuario della Scuola archeologica di Atene e delle Missioni italiane in Oriente 47/48, 1969/70, σελ. 117-132, εικ. 18-19, 22, 24
Μπρούσκαρη, Μ., Μουσείον Ακροπόλεως. Περιγραφικός κατάλογος, Αθήνα, 1974, σελ. 190, εικ. 379
Basch, L., «Review Article», The mariner's mirrοr: Journal of the Society of Nautical research 73, 1987, σελ. 93, αρ. κατ. 4-7
Delivorrias, A. (επιμ.), Greece and the Sea, De Nieuwe Kerk, Amsterdam, 29 October - 10 December 1987, Amsterdam, 1987, σελ. 207, αρ. κατ. 106
Basch, L., Le musée imaginaire de la marine antique, Athènes, 1987, σελ. 279-283, εικ. 604, 608-610
Τριάντη, Ι., Το Μουσείο Ακροπόλεως, Ο Κύκλος των Μουσείων, Αθήνα, 1998, σελ. 411, 414, εικ. 433-434
Zimmer, F. von, Eule, J. C., Maischberger, M. (επιμ.), Die griechische Klassik - Idee oder Wirklichkeit, Ausstellung im Martin-Gropius-Bau, Berlin, 1. März-2. Juni 2002 und in der Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland, Bonn, 5. Juli-6. Oktober 2002, Mainz, 2002, σελ. 262-264, 695-697, εικ. 161 a-c, αρ. κατ. 161 και 550
Kaltsas, N. (επιμ.), Athens-Sparta, Onassis Cultural Center, New York, December 6, 2006 - May 12, 2007, New York, 2006, σελ. 292-293, αρ. κατ. 176
Παντερμαλής, Δ. (επιμ.), Περικλής Ξανθίππου, Μουσείο Ακρόπολης, 20 Ιουνίου 2010-31 Ιανουαρίου 2011, Αθήνα, 2011, σελ. 43, αρ. κατ. 24
Παντερμαλής, Δ., Ελευθεράτου, Σ., Βλασσοπούλου, Χ., Μουσείο Ακρόπολης. Οδηγός, Αθήνα, 2016, σελ. 275, εικ. 334